Olijfsoorten en variëteiten (cultivars) wereldwijd

De olijf is een groenblijvende boom, met tegenoverliggende, lancetvormige, leerachtige bladeren, donkergroen aan de bovenzijde en zilverachtig aan de onderzijde. De bloemen zijn witachtig, hebben één bloemblaadje en zijn erg klein, vormen een botryos- bloeiwijze en verschijnen tegen het einde van mei, terwijl de vrucht rijpt en wordt verzameld in de late herfst en vroege winter. De stam van de olijfboom is nodulair en bedekt met een asgrauwe bast.

De olijf of olijfboom (wetenschappelijke naam Olea, Olea) is een geslacht van fruitbomen van de familie van de olijffamilie (Oleaceae), die heel vaak voorkomt in Griekenland. De vrucht wordt ook wel olijf genoemd en er wordt olijfolie van gemaakt. De olijf was het symbool van de godin Athena. In Griekenland zijn er 2.700 olijfmolens die hun diensten aanbieden aan olijvenproducenten, die 34% uitmaken van de plattelandsbevolking van het land. In Griekenland tijdens de “goede productiejaren” ongeveer 300.000 ton excellent olijfolie van topkwaliteit worden geproduceerd, terwijl er ongeveer 132 miljoen olijfbomen op Griekse bodem worden verbouwd. De plaatsen die het meest bekend staan om hun kwaliteit olijfolie zijn Kreta, Laconië, Messinia en Lesbos. Een overmaat van 82% van de jaarlijkse productie van olijfolie in Griekenland is van de superieure, premium, welbekende "extra vergine olijfolie”, terwijl de productie van extra vergine olijfolie in Spanje en Italië slechts 25% – 30% en 40% – 45% bedraagt van de totale olijvenproductie.

Olijfsoorten en -variëteiten - Het geslacht Olea omvat de volgende soorten en variëteiten:

 (Olea sylvestris), algemeen bekend als wilde olijf
 (Olea europaea) Europese olijf, of gewoon, de meest gekweekte soort over de hele wereld (Olea aeolocarpus) (Olea nigra dulcis) (Olea hispanica) Spaanse olijf (Olea craniomorpha), algemeen bekend als sabelboom (Olea pendula), Slingerolijf (Olea conica), Conisch olijf algemeen bekend als de Saloniki-olijf (Olea leucocarpa) (Olea macrocarpa), algemeen bekend als etonicholia (Olea microcarpa), algemeen bekend als kleine olijf (Olea mamillaris), algemeen bekend als liastro (Olea precox), gewoonlijk zomer (Olea salerniensis) , salernios (Olea contorta), gewoonlijk contorta (Olea rotunda virida) (Olea subrotunda) (Olea sphaerica) (Olea virida) (Olea nubrotunda) genoemd, "Blauwe" olijf

 

Er zijn er honderden cultivars van de olijf – zie hier a lijst van enkele olijfboomcultivars van Olea Europaea

Er zijn honderden cultivars van de olijf (Olea Europaea). Als een van de oudste en belangrijkste gedomesticeerde gewassen die door mensen zijn verbouwd, is de olijfboom op natuurlijke wijze en met de hulp van de mens in vele variëteiten uiteengevallen. Olijfcultivars worden in de eerste plaats verdeeld naar hun plaats van herkomst; de meeste namen voor cultivars komen van plaatsnamen. Ten tweede kunnen olijven de voorkeur hebben productie van olijfolie of om te eten als tafelolijven, hoewel veel olijfcultivars een tweeledig doel hebben.

Bij sommige van deze variëteiten is met rationele selectie een grotere opbrengst aan olijfolie bereikt dankzij een opmerkelijke vermindering van de pit ten gunste van het vruchtvlees.

 

 

De olijfboom gedijt in gematigde klimaten zonder extreme temperaturen (met een gemiddelde jaartemperatuur van 16°C) en vochtigheid, en daarom is hij wijdverbreid in het Middellandse Zeegebied (zoals in Griekenland, Italië, Spanje, Turkije, Algerije en elders). . Het gedijt in veel delen van de wereld, zolang de temperatuur niet te ver en langdurig onder nul zakt. Daarom zijn kustgebieden bijzonder geschikt voor de teelt ervan. De bomen worden geplant in rechte rijen of in ruitvormige arrangementen. Afhankelijk van de variëteit en de kwaliteit van de grond varieert de afstand tussen de rijen van 7 tot 20 meter. Het gebied waar olijfbomen worden verbouwd, wordt een "olijfgaard" genoemd. (BRON: wikipedia - Olijf)

---

De EU produceert ongeveer 67% van 's werelds olijfolie op ongeveer 40 miljard hectare in de mediterrane landen, waarbij veel gebieden in het zuiden uitsluitend leven van de productie van olijfolie. Italië en Spanje zijn de grootste verbruikers van olijfolie in de EU, met een jaarlijks verbruik van elk ongeveer 500.000 ton, terwijl Griekenland heeft met ongeveer twaalf kilo per persoon per jaar het hoogste verbruik per hoofd van de bevolking in de EU.

In totaal is de EU goed voor ongeveer 53% van het wereldwijde olijfolieverbruik. In termen van handel is de EU goed voor ongeveer 65% van de wereldwijde export van olijfolie.

Buiten de Middellandse Zee heeft de olijventeelt zich voornamelijk ontwikkeld door de introductie van olijfboomvariëteiten uit andere landen. Dit is bijvoorbeeld het geval in de Verenigde Staten, Argentinië en Australië.

---

GRIEKSE OLIJFBOOMVARIËTEITEN – Olijfboomsoorten en variëteiten in Griekenland

In Griekenland, op basis van de grootte van het fruit, zijn er naar schatting ongeveer 38 olijfvariëteiten die kunnen worden onderverdeeld in 3 categorieën:

 kleinvruchtige olijfsoorten met een vruchtgewicht van 1,2 - 2,6 gr middelvruchtige olijfsoorten met een vruchtgewicht van 2,7 - 4,2 gr steenvruchtige olijfsoorten met een vruchtgewicht van 4,6 - 10,5 gr

Een andere methode om de variëteiten te classificeren is volgens het beoogde gebruik van de vrucht:

 Tafel of eetbare olijf variëteiten die fruit produceren voor tafelconsumptie.
 Oliebaar variëteiten die fruit produceren om te oliën, dwz voor de productie van olijfolie en
 Olijfvariëteiten voor twee doeleinden, dwz variëteiten die voor beide doeleinden vruchten voortbrengen, olieproductie en tafelverbruik.

De olijfboom wordt al sinds de oudheid en onder verschillende bodem- en klimatologische omstandigheden verbouwd. We hebben dus een zeer groot aantal rassen die zich kunnen aanpassen aan de omstandigheden van elke regio. De huidige variëteiten van de olijf zijn afkomstig van de wilde olijfbomen met de selectie van de juiste kenmerken door de mens, in de loop van de tijd en met de invloed van verschillende omgevingsomstandigheden. Het aantal olijfvariëteiten dat wereldwijd wordt verbouwd, wordt geschat op 600 verschillende variëteiten. Dit ongewoon grote aantal variëteiten van de olijf zorgt voor een probleem bij de classificatie. Het classificatieprobleem wordt versterkt door het feit dat dezelfde variëteit in verschillende regio's onder verschillende namen bekend is. Zoals bijvoorbeeld de variëteit Koroneiki die ook bekend staat onder de namen: Vatsiki, Kritikia, Koronia, Koloni, Lanolia en Psilolia.

Om de rassen te onderscheiden zijn verschillende kenmerken gebruikt zoals morfologische: bladeren, bloemen, vruchten, kern en productieve kenmerken zoals: opbrengst per boom of per hectare etc.

 

Populaire soorten en variëteiten van olijfbomen in Griekenland

Agrelia

De wilde olijf groeit van nature in gebieden waar de gecultiveerde olijf gedijt en is een populatie van vele variaties. Het groeit meestal aan een struik of boom. De bladeren zijn groen, 5,90 cm lang en 1,40 cm breed. De bloemen worden gedragen in dunne botryoïde bloeiwijzen. De vrucht is ovaal van vorm, gemiddeld gewicht 1,14 g. De verhouding vruchtvlees tot pit is 2,4:1. Het oliegehalte van het fruit varieert van 10 – 20%. Het wordt voornamelijk gebruikt als substraat voor gekweekte olijfvariëteiten en in de tweede plaats voor de productie van olie van mindere kwaliteit.

Koroneiki

Koroneiki heeft ook synoniemen: Vatsiki, Kritikia, Koronia, Koroni, Ladolia, Lianolia en Psilolia. Het wordt voornamelijk verbouwd in de prefecturen Messinia, Achaia, Aitolokarnania, Kefallinia, Zakynthos, Samos, Cycladen, Chania, Rethymno, Heraklion en Lasithi. Het heeft het voordeel dat het zich aanpast aan ongunstige omstandigheden, extreem droge hitte en bestand is tegen harde wind. Het kan worden gekweekt vanaf de kustgebieden, tot een hoogte van 500 meter. Het groeit in een boom van 5-7 meter hoog. De bladeren zijn diepgroen, 5,47cm lang en 1,03cm breed. De vrucht heeft een cilindroconische vorm met een gemiddeld gewicht van 1,3 g. De verhouding van vruchtvlees tot pit van de vrucht is 6,6:1. Het oliegehalte van het fruit varieert van 15% tot 27%. Het wordt uitsluitend gebruikt voor de productie van olie van hoge kwaliteit. De opbrengst van het ras in vruchten per boom is 30 – 100 kg. Verse olie, ongeacht de zuurgraad, brandt in de menselijke keel tijdens het eten, een eigenschap die waarschijnlijk te wijten is aan een of andere stof, die na verloop van tijd wordt geëlimineerd of verminderd en niet langer wordt gevoeld tijdens het eten. Het kan echter worden geëlimineerd of niet worden gevoeld in de verse olie als het fruit tijdens het oliën wordt gemengd met fruit van een andere variëteit. Het wordt beschouwd als een zeer productieve en resistente variëteit in de droge gebieden van het land. Het heeft weinig vereisten voor de teelt. Het is resistent tegen cycloconium, matig resistent tegen verticilliumverwelking en vatbaar voor kanker. Ten slotte is het vatbaar voor dako, olijf en rhychitis. De vrucht rijpt van begin oktober tot december.

Koutourelia

Kutsourelia heeft ook synoniemen: Koutsouliera, Ladolia, Lianolia khondri, Lianolia fine, Dopia, Patrini en Patrinia. Het wordt voornamelijk verbouwd in de prefecturen Korinthe, Achaia, Laconia en Aitoloakarnania. Het groeit uit tot een boom van 5-7 meter hoog. De bladeren van deze olijf zijn diepgroen, 3,95cm lang en 0,88cm breed. De vrucht van deze variëteit heeft een cilindrisch-conische vorm, gemiddeld gewicht 1,2g. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 5:1. Het oliegehalte van de vrucht reikt tot 25%. Het wordt voornamelijk gebruikt om olie van gemiddelde kwaliteit te produceren. Het wordt beschouwd als een veeleisende variëteit in bodemvocht.

Lianolia Corfu

Lianolia Corfu heeft ook synoniemen: Korfolia, Ladolia, Nerolia, Prevezana, Souvlolia en Stryftolia. Het wordt voornamelijk verbouwd in de prefectuur Corfu en in mindere mate in de prefecturen Zakynthos, Kefallinia, Lefkada, Preveza en Thesprotia. Het groeit in een boom van 12-14 meter hoog. De bladeren van deze olijf zijn diepgroen, 6,67cm lang en 1,49cm breed. De vrucht van deze variëteit heeft een cilindrisch-kegelvorm, met een zijde licht gebogen, gemiddeld gewicht 2,3g. De verhouding vruchtvlees/pit van de vrucht is 7,5:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 19%. Het wordt voornamelijk gebruikt om olie van goede kwaliteit te produceren. Het wordt beschouwd als een veeleisend ras en daarom gedijt het goed in gebieden met veel regen en een hoge luchtvochtigheid.

mastoïd

Het is ook bekend als Tsunati, Matsolia en Mouratolie. Deze specifieke variëteit wordt voornamelijk verbouwd in de prefecturen Laconia, Arcadia (Megalopolis-gebied), Messinia (Boven-Messinia), Chania, Rethymno. Het groeit in een boom van 6-8 meter hoog. De bladeren zijn lichtgroen, 6,18 cm lang en 1,18 cm breed, middelgroot en scherp. De vrucht is een ovale, middelgrote citroenvormige vrucht met een grote tepel bovenop. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 6:1. Het oliegehalte van het fruit varieert van 20% tot 30%, afhankelijk van het oogstseizoen. Het wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van fijne olie. Het is een ras dat bestand is tegen lage temperaturen en wordt gekweekt op een hoogte tot 1000 meter. Rijpt eind december begin januari. Het is resistent tegen kanker en gevoelig voor cycloconium en is matig bestand tegen droogte. Het wordt beschouwd als een koudetolerante variëteit.

Tante

De tiaki draagt ook de synoniemen. Anoisana, Thiakos, Plexidenia en Dopia. Het wordt voornamelijk verbouwd in de prefectuur Corfu (regio Ithaca) en sporadisch in de prefectuur Kefallinia. Het groeit in een boom van 5-8 meter hoog. De bladeren zijn lichtgroen, 5,86cm lang en 1,50cm breed. De vrucht heeft een ovaal-cilindroconische vorm, gemiddeld gewicht 1,6 g. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 6:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 21%. Het wordt voornamelijk gebruikt om olie van goede kwaliteit te produceren. Het wordt beschouwd als een productieve variëteit en is bestand tegen droogte en tuberculose.

Myrtolie

Myrtolia heeft ook de synoniemen: Smertolia en Murtolia. Het wordt voornamelijk verbouwd in de prefectuur Laconia. Het groeit uit tot een boom van 8-10 meter hoog. De bladeren van deze olijf zijn lichtgroen, 3,96cm lang en 0,93cm breed. De vrucht heeft een ovale vorm en een gemiddeld gewicht van 0,47g. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 3,9:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 24%. Deze variëteit wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van olie van zeer goede kwaliteit. Het wordt beschouwd als een koude- en droogtetolerante variëteit.

Mavrelia

Het draagt ook de synoniemen van Methonia en Mouratolia. Het wordt voornamelijk verbouwd in de prefecturen Laconia en Lasithi (Kreta). Als boom is hij levendiger en hoger dan Koroneiki. De bladeren zijn groen, 5,78 cm lang en 1,33 cm breed. De vrucht heeft een cilindrisch-conische vorm, gemiddeld gewicht 0,32g. De verhouding vruchtvlees/pit van de vrucht is 6,5:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 19%. Het wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van fijne olie. Het wordt beschouwd als een variëteit die veeleisender is in vochtigheid dan Koroneiki. In droge gebieden laat hij zijn bloemen vallen.

Tragolië

Het draagt ook het synoniem Nerolia. Het wordt sporadisch verbouwd in de prefecturen Kefallinia en Messinia. Het is een middelgrote boom. De bladeren van deze olijf zijn groen, 5.90cm lang en 1,26cm breed. De vrucht heeft een cilindrisch-conische vorm, met een gebogen zijde en een gemiddeld gewicht van 0,34g. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 6:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 27,5%. Deze variëteit wordt voornamelijk gebruikt voor de productie van olie van gemiddelde kwaliteit.

asprolia

Dit ras heeft alleen een sierwaarde. Als een boom wordt hij beschouwd als van gemiddelde groeikracht. De bladeren van deze variëteit zijn diepgroen, 6,62 cm lang en 1,04 cm breed. De vrucht heeft een cilindrisch-kegelvorm, witte kleur als ze rijp is en een gemiddeld gewicht van 0,6g. De verhouding vruchtvlees/pit is 2,5:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 12,5%. De variëteit die wordt verbouwd in een beperkt gebied in de prefectuur Lefkada, Asprolia genaamd, en die olie van goede kwaliteit produceert, is een andere variëteit aan olijven.

Melolia

Deze variëteit wordt sporadisch aangetroffen in de prefectuur Corfu. Deze soort groeit uit tot een 6-8 meter hoge boom. De bladeren van deze olijf zijn groen, 5,6cm lang en 1,5cm breed. De vrucht heeft een ovale vorm en een gemiddeld gewicht van 2,4g. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 5:1. Het oliegehalte van de vrucht bereikt 12%. De geproduceerde olie is van inferieure kwaliteit.

Chrysolia

Deze variëteit wordt gekweekt als sierplant. Deze soort groeit uit tot een 4-5 meter hoge boom. De bladeren van deze olijf zijn goudkleurig, 6,54cm lang en 1,5cm breed. De vrucht is bolvormig. De vruchtvlees-pitverhouding van de vrucht is 1,2:1.

Athinolia

Deze bijzondere variëteit rijpt langzaam en wordt geoogst van eind december tot begin januari. De vrucht is middelgroot met een ovale vorm. Het gewicht is 2,2 tot 2,9 gram en de hoogte varieert van 7,5 tot 25 millimeter. De olie van Athinolia is van uitstekende kwaliteit met een lage zuurgraad.

Ladolia (Tsounati)

Het is een soort die bloeit van eind april tot eind mei. Het fruit rijpt van eind oktober tot eind november. De grootte van de vrucht is relatief klein met afmetingen van 10 tot 16 millimeter en het gemiddelde gewicht is 1,2 gram. Ladolia heeft een hoge opbrengstindex van olijfolie van uitstekende kwaliteit met een lage zuurgraad.

De verscheidenheid Galani (of Strogylolie of Prasinolie of strogylorachati of Milolia) is een variëteit die wordt gebruikt voor de productie van eetbare en olieproducerende olijven.

(BRON: Gaiapedia – https://www.c-gaia.gr/en/

Populaire soorten en variëteiten van olijfbomen op het eiland Kreta (Griekenland)

Koroneiki of Psilolia

Chondrolia of Trompolia

Tsunati of Muratolia