In Crete, there are far many ancient olive groves with olive trees that are several centuries old – even (several) thousands years old! Some of these olive groves are protected and are part of the cultural heritage of Crete. If you want to visit ancient olive groves in Crete, you can choose from the following (they are just a few of the many monumental olive groves located all over the island of Crete, from Λασιθίου, Ηράκλειο και Ρέθυμνο προς την Χανιά):

1. 1. Η Μνημική Ελιά Καλιτέρνας (Ελαιώνας Καλών Λιμένων): Αυτός ο ελαιώνας βρίσκεται στον επαρχιακό δρόμο που ενώνει Άγιος Παύλος με το χωριό του Καλή Λιμένες (Ηράκλειο – southern Crete). The olive trees here are very old and are a local attraction.
      
   2. Ελαιώνας Κούρου: Βρίσκεται κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Ζάκρος (Λασιθίου) in the southern part of Crete. The olive grove surrounds an ancient kouros, the sculpted young man found in the area.
      
   3. Η Μνημική Ελιά του Γόρτυνα σε Κάμπος της Μεσαράς (Ηράκλειο – νότια Κρήτη). Η πεδιάδα της Μεσαράς φημίζεται για το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο που παράγει, Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Μεσαράς είναι ένα Ελαιόλαδο ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης)..
      
   4. Αναμνηστική ελιά της Αζόρια, βρίσκεται σε Λασιθίου, νότια του χωριού του Καβούσι, near the archeological site of the same name, one kilometer south of the village, at an altitude of 252 meters. This olive tree is a natural monument and is the oldest Minoan olive tree. In fact, it is grafted onto wild rootstock, constituting the oldest sample of grafting in the world. This olive tree has been declared by the Ένωση Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης ως Μνημείο, λόγω των μεγάλων διαστάσεων του κορμού αλλά και λόγω της θέσης του κοντά στο αρχαίους οικισμούς του ο Βροντάς, Κάστρο και Αζόρια, where many vessels and olive pressing systems have been found. The olive tree belonged in 2008 to Georgios Grammatikakis and is of the Μαστοειδής ποικιλία ελιάς, που τοπικά ονομάζεται "μουρατοελία“. The maximum diameter of the trunk is 4,9 meters and the perimeter 14,20 meters. Based on the method of annual rings, the age of the tree is estimated at 3.370 years, it is estimated that it was planted between 1.350 and 1.100 BC. and is placed during the Μεταανακτορική Μινωική εποχή (1.350 BC). In 2004, following a proposal from the residents of the area and the municipality of Ιεράπετρας, αποφασίστηκε η πρώτη νικήτρια του Μαραθωνίου Γυναικών στο Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, will be crowned with a wreath from this olive tree. This olive tree has been indicated as the most Αρχαία Μινωική (και αντίστοιχα 3η μετά την ελιά της Νάξου και το ελιά των Βουβών στα Χανιά της Κρήτης) αφού περιβάλλεται από τους κοντινούς τέσσερις αρχαίους οικισμούς:ο Βρόντος“, “Πλαί του Κάστρου“, “Ακρόπολη Αζόρια” and from the settlement of Καβούσι, which dates from the year 4700 BC. with permanent residence until today. In the olive groove area itself there are Μινωικά ερείπια. Important finds of these settlements are related to the καλλιέργεια της ελιάς κατά τη Μινωική περίοδο στην περιοχή, όπως ελαιοτριβείο, εργαλεία, αποθήκες, διάφορα αγγεία και λάκκους ελαιολάδου.
      
   5. Fournes Olive Grove (Memorial Olive Tree of Fournes): Βρίσκεται κοντά στο χωριό Φούρνες σε Χανιά Crete. The olive grove includes many ancient olive trees and is a popular place for visitors. Visit also the Βοτανικό Πάρκο & Κήποι Κρήτης που βρίσκεται κοντά.
      
   6. Η Μνημιακή Ελιά Βουβών στην Κρήτη (Χανιά) θεωρείται η η παλαιότερη ελιά στον κόσμο and is 3.000 – 5.000 years old and is still bearing fruit! This olive tree has been declared by the Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) as “Monumental” due to the particularity of its shape and the excellent aesthetics of the relief of its trunk. The Vouves Memorial Olive Tree is located in Pano Vouves, D.D. Vouvon of the Municipality of Κολυμβάρι Χανίων (συντεταγμένες Ν 35° 29.212 και ΕΟ 23° 47.217 και υψόμετρο 272 μ.) και ανήκει στον Παναγιώτη Καραπατάκη που το παραχώρησε στον Δήμο Κολυμβαρίου και είναι του Μαστοειδής ποικιλία ελιάς που ονομάζεται τοπικά Τσουνάτι grafted on Agrielia rootstock. The trunk of the tree has an excellent relief with a special aesthetic. The surface of the real work of sculpture presents different shapes that imagine with strange forms of persons and things! The tree has been declared a Monument of Nature, while the first winner of the Μαραθώνιος ανδρών κατά τη διάρκεια της Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνα 2004 was crowned with a hen from this tree, which was cut with special ceremonies. The trunk of the tree at a height of 0,9 m from the ground has a maximum diameter of 3,70 m and a perimeter of 8,10 m while at the base of the tree it has a maximum diameter of 4,53 m and a perimeter of 12,55 m. Read more about the χιλιετής ελιά Βούβες Κρήτης σε αυτή τη διεθνή μελέτη 6 επιστημόνων με τίτλο «Διευκρίνιση της προέλευσης της μνημειακής ελιάς των Βουβών στην Κρήτη, Ελλάδα“
       
   7. Μνημείο Ελιάς Παλαιών Ρουμάτων Χανίων Κρήτης. At the most central point of Palea Roumata in Chania is one of the designated monumental olive trees of Crete. Its age has been estimated at 3.000 years and it is one of the oldest on the island, while in the same field around it there are many other olive trees that are also centuries old and together form a unique attraction, a monument of nature. The olive is of the Μαστοειδής ποικιλία ελιάς που λένε οι ντόπιοι "τσουνάτι“. Its perimeter is 10,50 meters and its trunk, which looks like a sculpture of nature, creates a huge kufala. In its hollow, the Turkish occupation, the locals had dug and placed a jar, in which they had hidden weapons, while in 1941 a committee of the villagers met inside it and decided on the resistance against the conqueror. The weapons that were used in the battle with the Germans in 1941 in Anavo Kantanos were also taken from the same kuffala.
      
      
   8. Βατόλακκος αρχαία ελιά. Η αρχαία ελιά του Βατόλακκου (Χανίων) έχει κηρυχθεί από την Ένωση Ελαιοδήμων Κρήτης ως μνημειακή λόγω του μεγέθους της.
   9. Αρχαία ελιά του Αερίνου. Η ελιά του Αερίνου έχει κηρυχθεί μνημειώδης από τον Σύνδεσμο Ελαιοδήμων Κρήτης, που βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μέτρων κοντά στον οικισμό Φελεσίνα, αυτή η αρχαία ελιά είναι εντυπωσιακή λόγω της ηλικίας της, της ιδιαίτερης μορφολογίας της και έχοντας πολλά κουκούτσια ενσωματωμένα στο κορμός.
   10. Γέννα αρχαία ελιά. Γέννα αρχαία ελιά. Η μνημειώδης ελιά της Γέννας βρίσκεται στα Καρδαμιανά, κοντά στη Γέννα (επαρχία Αμαρίου στο Ρέθυμνο Κρήτης). Ανακηρύχθηκε από τον Σύνδεσμο Δήμων Ελιάς Κρήτης ως φυσικό μνημείο λόγω σχήματος και ανάγλυφου κορμού.
   11. Φουρκολιά αρχαίο δέντρο. Η μνημειώδης ελιά Φουρκούλια βρίσκεται στον δρόμο προς Πισκοκέφαλο από τη Σητεία και έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης από την Ένωση Ελαιουργικών Δήμων Κρήτης, λόγω της ιστορικής της σημασίας. Κατά την ταραγμένη και επαναστατική περίοδο της Ενετοκρατίας στην Κρήτη, αυτή η ελιά χρησιμοποιήθηκε από τους Ενετούς για να κρεμάσουν τους διάφορους Κρητικούς επαναστάτες, προσπαθώντας με αυτόν τον βίαιο τρόπο να καταπνίξουν κάθε επανάσταση.
   12. Γκράμπελα αρχαία ελιά. Αυτή η ελιά έχει ανακηρυχθεί από την Ένωση Ελαιοδήμων Κρήτης ως μνημείο της φύσης λόγω του σχήματος, του ανάγλυφου κορμού και της σύνδεσής της με ιστορικά γεγονότα. Βρίσκεται στη θέση Ανισαράκι, δίπλα στην Κάντανο (Χανιά), όπου υπάρχουν δεκάδες άλλα αιωνόβια ελαιόδεντρα.
   13. Αρχαία ελιά Gre Ele στο Κάτω Τρίποδο. Η ελιά έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Δήμων Ελιάς Κρήτης ως μνημείο της φύσης λόγω του μεγέθους, του σχήματος και του ανάγλυφου κορμού της. Το όνομα της τοποθεσίας είναι Gre Ele που σημαίνει Παλιά Ελιά και αναφέρεται σε αυτό το δέντρο. Η ποικιλία του είναι θρουμποελιά και είναι εμβολιασμένη σε υποκείμενο αγριελιάς. Υπολογίζεται ότι φυτεύτηκε το 650-500 π.Χ. και βρίσκεται πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Ελεύθερνας.
   14. Μνημειακός ελαιώνας Αμαρίου. Ο Μνημειακός ελαιώνας Αμαρίου βρίσκεται στη θέση Ροβίθης στο Μοναστηράκι της επαρχίας Αμαρίου και έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Ελαιοδήμων Κρήτης ως μνημείο της φύσης. Τα πολλά αιωνόβια δέντρα είναι μετόχι της Γεωπονικής Σχολής Αμαρίου και δυστυχώς το 1980 ξεριζώθηκαν περίπου 1.000 ακόμη αιωνόβια δέντρα.
   15. Πανασού αρχαία ελιά. Η ελιά έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Δήμων Ελιάς Κρήτης ως μνημείο της φύσης λόγω του ανάγλυφου κορμού της. Η ποικιλία του ονομάζεται χοντρέλια και είναι εμβολιασμένη σε ένα υποκείμενο αγριελιάς. Το δέντρο ανήκει στην Εκκλησία και σε ύψος 0,8 μέτρα έχει διάμετρο 4,2 μέτρα και περίμετρο 10,6 μέτρα, ενώ η βάση του έχει διάμετρο 4,5 μέτρα και περίμετρο 12,1 μέτρα.
   16. Παλιάμα αρχαία ελιά. Η Ελιά Παλιάμα έχει κηρυχθεί μνημειακή από τον Σύνδεσμο Δήμων Ελιάς Κρήτης λόγω του ανάγλυφου κορμού και του μεγέθους της. Αυτή η ελιά χρονολογείται από την Υπομινωική Πρώτη Γεωμετρική περίοδο, παράγει μεγάλες ελιές και έχει μια μεγάλη κοιλότητα στον κορμό της, όπου χωρούν τρία άτομα. Η περίμετρός της στα πόδια της είναι 20,40 μέτρα και σε ύψος 80 cm από το έδαφος έχει 10,50 μέτρα.
   17. Αρχαία ελιά Αγίου Γεωργίου στο Ανισαράκι. Η ελιά του Αγίου Γεωργίου είναι ένα από τα πολλά αιωνόβια ελαιόδεντρα στις περιοχές Ανισαράκι και Βαρδαλιάνα κοντά στο χωριό Κάνδανος. Έχει κηρυχθεί μνημείο από τον Σύνδεσμο Δήμων Ελιάς Κρήτης λόγω του πεπλατυσμένου σχήματος και του ανάγλυφου κορμού του.
   18. Μνημειακή ελιά Σαμωνά. Η ελιά έχει ανακηρυχθεί από την Ένωση Ελαιοδήμων Κρήτης ως μνημείο της φύσης λόγω του τεράστιου μεγέθους και της θέσης της κοντά στον μεταμινωικό οικισμό Κολύδρα. Η τοποθεσία του ονομάζεται Λάκκος και φιλοξενεί πολλά αιωνόβια δέντρα, με το συγκεκριμένο δέντρο ηλικίας 3.000 ετών.
   19. αρχαία ελιά Mathena. Η ελιά των Μαθηνών έχει ανακηρυχθεί μνημειακή από την Ένωση Ελαιοδήμων Κρήτης ως φυσικό μνημείο λόγω σχήματος και ανάγλυφου κορμού, σχηματίζοντας μια σπηλιά με τον παρακείμενο βράχο της.
   20. Αρχαία ελιά Καμηλάρι (Μάνα). Η Μνημειακή ελιά του Καμηλαρίου έχει ανακηρυχθεί από την Ένωση Ελαιοδήμων Κρήτης ως φυσικό μνημείο λόγω του τεράστιου μεγέθους της. Η ακριβής ηλικία είναι άγνωστη. Τα περισσότερα παρόμοια δέντρα στην Κρήτη είναι ηλικίας περίπου 2.000 ετών. Αλλά είναι ένα πολύ ισχυρό και ήσυχο μέρος που αξίζει επίσης να το επισκεφθείτε. Η Μνημειακή ελιά του Καμηλαρίου έχει ανακηρυχθεί από την Ένωση Ελαιοδήμων Κρήτης ως φυσικό μνημείο λόγω του τεράστιου μεγέθους της και της ιστορικής της σχέσης με τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Οι ντόπιοι αποκαλούν αυτό το δέντρο «Μάνα Ελιά» δίνοντάς του μεγάλη σημασία. Ο κορμός του δέντρου έχει αισθητικό ανάγλυφο και περιβάλλεται από 12 μεγάλες πέτρες, που μεταφέρθηκαν εκεί από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καμηλαρίου, για να σχηματίσουν ένα συμβολικό φράχτη για τη σήμανση και την προστασία του. 8 από αυτές τις πέτρες έχουν λαξευθεί με διάφορα σύμβολα, όπως το διπλό τσεκούρι, το σύμβολο των Μινωιτών. Βρίσκεται στη θέση Διό Λακκί στην περιφέρεια του χωριού Καμηλάρι της επαρχίας Πυργιώτισσας, αρκετά κοντά στον Θολό τάφο Καμηλάρι (1.000μ) και στο Μινωικό Ανάκτορο της Φαιστού (1.400μ). Το δέντρο ανήκει στην οικογένεια Νικολιδάκη και είναι ένα είδος θρομβόλιας, που τοπικά ονομάζεται «χοντρόλια», εμβολιασμένο σε υποκείμενο αγριελιάς. Η περίμετρος του δέντρου στη βάση του είναι 9,50 μέτρα και στα 80 εκ. ύψος πάνω από το έδαφος είναι 8,60 μέτρα, ενώ η διάμετρος στη βάση φτάνει τα 3,25 μέτρα. Η ηλικία της ελιάς υπολογίζεται στα 2.800 χρόνια.
   21. Μνημειακή ελιά της Καμάρας στα Δελιανά. Η ελιά του Αγίου Γεωργίου στην Καμάρα Δελιανά είναι ηλικίας άνω των 2.000 ετών και δεν είναι η μοναδική περίπτωση μνημειακών δέντρων στην περιοχή. Όχι πολύ μακριά από τον Άγιο Γεώργιο συναντάμε ένα ολόκληρο σύμπλεγμα με μνημειώδεις ελιές. Το γραφικό χωριό Δελιανά, επαρχία Κισσάμου, είναι γνωστό για την εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο κέντρο του χωριού, που είναι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Κρήτης. Πέρα από αυτό, στην ευρύτερη περιοχή ο επισκέπτης μπορεί να ανακαλύψει μερικές ακόμη άγνωστες και καλά κρυμμένες ομορφιές. Η περιοχή είναι γεμάτη μνημεία της φύσης και της τέχνης. Στη γειτονιά Καμάρα συναντάμε την παλιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Είναι ένας τυπικός απλός ναός της δυτικής Κρήτης με απλό ξύλινο τέμπλο. Δίπλα στην εκκλησία υπάρχει μια πολυετής ελιά, πραγματικό μνημείο της φύσης, που ακόμα και στις μέρες μας ανθίζει και αντιστέκεται στην εγκατάλειψη. Αυτή η ελιά δεν έχει καταχωρηθεί ακόμη επίσημα στα μνημειώδη ελαιόδεντρα της Κρήτης και δεν είναι διάσημη ως η παρακείμενη Μνημειακή Ελιά στις Βούβες. Η ελιά του Αγίου Γεωργίου στην Καμάρα είναι ηλικίας άνω των 2.000 ετών και δεν είναι η μοναδική περίπτωση μνημειακών δέντρων στην περιοχή. Όχι πολύ μακριά από τον Άγιο Γεώργιο υπάρχει μια ολόκληρη συστάδα με μνημειώδεις ελιές, οι οποίες επίσης δεν έχουν κηρυχθεί μνημειακές.

Η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό κάλυψης ελαιόδεντρων ανά έκταση γης στον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα για το Ιστορία του ελαιολάδου και της καλλιέργειας ελαιολάδου στην Κρήτη
Διαβάστε περισσότερα για το Ιστορία της ελιάς και του ελαιολάδου